Strona główna • DobraNocka

Kim jest konsultantka ds. snu dziecka?

Konsultantka ds. snu dziecka to osoba, która w oparciu o swoją wiedzę w zakresie fizjologii snu oraz doświadczenie udziela porad, edukuje oraz wspiera rodziców w działaniach mających na celu poprawę jakości snu dziecka w wieku 0-6 lat. Uważa się, że zawód ten narodził się w latach 80-tych ubiegłego wieku w Australii, jednak cieszy się coraz większą popularnością na całym świecie. Obok dorady laktacyjnego czy douli, to kolejna profesja, dzięki której zmęczeni czy często zdezorientowani rodzice mogą w pełni cieszyć się swym macierzyństwem i ojcostwem.

Jakimi problemami ze snem zajmuje się zazwyczaj konsultantka ds. snu Dziecka?

Konsultantka pomaga zazwyczaj w sytuacji, gdy dziecko i jego rodzina doświadczają chronicznego przemęczenia spowodowanego powtarzającymi się problemami dziecka z zasypianiem, wielokrotnymi wybudzeniami w nocy lub/i zbyt krótkimi drzemkami bądź ich brakiem.

Kiedy rozważyć współpracę z konsultantką ds. snu dziecka?

W sytuacji, gdy rodzice są zaniepokojeni jakimikolwiek aspektami związanymi ze snem dziecka (np. w ich odczuciu śpi ono za mało w skali doby, śpi bardzo niespokojnie rzucając się i krzycząc przez sen, ma zbyt krótkie drzemki, problemy z zaśnięciem, chrapie czy nieregularnie oddycha w trakcie snu, budzi się często i na długo w nocy itd.) w pierwszym kroku bezwzględnie konieczna jest zawsze konsultacja z pediatrą. Przykładowe schorzenia, które mogą wpływać na jakość snu: refluks żołądkowo-przełykowy, nawracające zapalenia uszu, choroby przebiegające ze świądem (AZS, zarażenie pasożytami) lub bólem, zaburzenia oddychania itp.

Dopiero po wykluczeniu przyczyn zdrowotnych problemów ze snem (czasem pediatra może pokierować dziecko do specjalisty np. neurologa, alergologa czy gastrologa lub na dalsze badania) można rozważyć tzw. behawioralne zaburzenia snu, czyli problemy z zasypianiem, wybudzaniem się w nocy wynikające z nieprawidłowych zachowań dziecka lub rodziców, które prowadzą do pogorszenia długości i jakości snu, np. nieumiejętność stawiania granic przez rodziców, opór dziecka przed położeniem się do łóżka itp. W takiej sytuacji można rozważyć współpracę z konsultantką ds. snu dziecka.

Która opcja współpracy będzie dla nas lepsza – konsultacja indywidualna czy szkolenie internetowe?

Wybór pomiędzy współpracą indywidualną (pakiet nr 2 i 3 z cennika) a szkoleniem nie zależy od „kalibru” problemów ze snem dziecka, ponieważ przy obu formach współpracy przekazywana jest taka sama wiedza teoretyczna. Na współpracę indywidualną zazwyczaj decydują się rodzice, którzy lubią być „prowadzeni za rękę” w trakcie wprowadzania zmian i potrzebują codziennej, bezpośredniej motywacji w formie maili/rozmów. Rodzice, którzy mają wystarczająco dużo konsekwencji i determinacji w samodzielnym działaniu zwykle wybierają szkolenia – w tej sytuacji wsparcie dostają w zamkniętej grupie na FB.

Czy będziemy musieli uczyć nasze dziecko samodzielnego zasypiania, aby spało lepiej?

Brak umiejętności samodzielnego zasypiania jest częstą przyczyną problemów ze snem u dzieci, jednak wiele dzieci nie zasypiających samodzielnie śpi dobrze. Czasem zadbanie o poniższe elementy higieny snu przynosi zaskakująco dobre rezultaty, dzieci zasypiają szybciej i mniej się wybudzają w nocy a nauka samodzielnego zasypiania nie jest konieczna:

prawidłowy i odpowiedni dla wieku dziecka harmonogram drzemek, czasu aktywnego i snu nocnego
wprowadzenie regularnego i wyciszającego rytuału przed snem
zapewnienie optymalnego miejsca do snu
unikanie kofeiny i innych substancji pobudzających (dotyczy starszych dzieci czy mam karmiących piersią)

Czy nauka samodzielnego zasypiania oznacza konieczność pozostawienia dziecka, aby się wypłakało w samotności i w końcu samo zasnęło?

Jest bardzo wiele różnych metod (tzw. technik behawioralnych), które umożliwiają nauczenie dziecka samodzielnego zasypiania. Metody te różnią się między sobą głównie ze względu na sposób reagowania na płacz dziecka w trakcie nauki:

– najbardziej radykalna i kontrowersyjna metoda to tzw. „wypłakiwanie“/“wygaszanie“ (z ang. „cry it out“ /„extinction“). Metoda ta zakłada całkowity brak reakcji na płacz dziecka w czasie przeznaczonym na sen, a więc dziecko jest odkładane np. wieczorem a rodzice wchodzą do niego o wyznaczonej porze rano, nawet jeśli płacze ono w nocy. Metoda przynosi zwykle efekty w ciągu kilku dni.

– „kontrolowane wypłakiwanie“/“ferberyzacja“ (z ang. „controlled crying“, „ferberising“, „check and console“, „fading”), jedną z pierwszych jeśli nie pierwszą wersję tej metody stworzył amerykański pediatra Richard Ferber – stąd często spotykany termin „ferberyzacja“, polega na pozostawieniu płaczącego dziecka i pocieszaniu go co jakiś czas, w ściśle określonych i zwykle coraz dłuższych interwałach czasowych, np. co 3-5-7 minut. Metoda zwykle przynosi efekty w okresie od 7-10 dni.

– różnorodne odmiany metody tzw. „stopniowej separacji“ (z ang. „camping out” lub „fading”), gdzie rodzice stopniowo wycofują swoją obecność oraz skojarzenia związane z zasypianiem pomału towarzysząc mu w zasypianiu ale pomału odsuwając się od łóżeczka dziecka (zwykle trwa to ok 1-2 tygodni). Inna wersja „stopniowej separacji“ polega na tym, że dziecko, które np. początkowo spało w łóżku z rodzicami powoli „odsuwamy“ od siebie – przy małych dzieciach „wędrujemy“ z łóżeczkiem coraz dalej od łóżka rodziców, przy starszych może to być materac na którym początkowo śpi dziecko przy łóżku rodziców a potem w coraz większej odległości. Metoda przynosi efekty zwykle w okresie od minimum tygodnia do czterech.

– tzw. „staylistening“ („towarzyszenie w płaczu“), które może być metodą samo w sobie lub techniką wspomagającą przy innych metodach, polega na biernym towarzyszeniu dziecku w czasie płaczu, również trzymając je w ramionach. Metoda zwykle przynosi efekty w ciągu ok. 7-14 dni.

– „podnieś/odłóż“ (z ang. put up/put down“), metoda nazwana i spopularyzowana przez brytyjską pielęgniarkę Tracy Hogg, polegająca na tym, że bierzemy dziecko na ręce gdy płacze i odkładamy natychmiast, gdy przestaje płakać. Metoda zwykle przynosi efekty w okresie od 7-14 dni.

– bardzo powolne (rozłożone na tygodnie/miesiące) rezygnowanie ze „wspomagania“ dziecka w trakcie zasypiania mieszanymi metodami z elementami m.in. stopniowej separacji czy bardzo delikatne odchodzenie od skojarzenia karmienia piersią z zasypianiem (np. autorstwa Elizabeth Pantley, amerykańskiej pedagog). Metoda zwykle przynosi efekty w okresie od kilku tygodni do kilku miesięcy.

… i wiele innych, będących „kombinacjami“ powyższych.

Z jakich metod nauki samodzielnego zasypiania korzysta DobraNocka?

W przypadku, gdy samodzielne zasypianie jest konieczne do poprawienia jakości snu dziecka DobraNocka proponuje rodzicom autorskie wersje metod nauki samodzielnego zasypiania opracowanych w oparciu o założenie, że nigdy nie pozostawiamy dziecka samego, aby się wypłakało do zaśnięcia.

Czy czekać aż dziecko samo „wyrośnie“ z problemów ze snem?

Większość dzieci wraz z wiekiem stopniowo „wyrasta“ z problemów ze snem. Istnieje jednak wiele badań, które pokazują, że nie zawsze tak się dzieje a czasami nierozwiązane w okresie niemowlęcym problemy ze snem potrafią utrzymywać się nawet u dzieci przedszkolnych i szkolnych. Z uwagi na to, że sen jest jedną z podstawowych potrzeb fizjologicznych człowieka, (w „piramidzie potrzeb“ Maslova znalazł się on obok jedzenia, wody i tlenu ) jego jednorazowy, ale szczególnie chroniczny niedobór ma swoje konkretne, potwierdzone badaniami konsekwencje: zarówno dla zdrowia fizycznego jak i psychicznego człowieka. Tak więc to przede wszystkim rodzice powinni odpowiedzieć sobie na pytanie: „czy mogę czekać, jak długo będę czekać i czy moje dziecko faktycznie wyrośnie z problemów ze snem?“ Często skutki deprywacji sennej są dla rodziny ogromne i trudne do uniesienia w dłuższej perspektywie czasu (kilkumiesięcznej lub kilkuletniej).

Jakie mogą być skutki niedoboru snu u dorosłych i dzieci?

Chroniczny deficyt snu w przypadku osób dorosłych jest bardzo dobrze udokumentowany licznymi badaniami. Wiemy, że niedobór snu prowadzi do pogorszenia ogólnego samopoczucia, gorszej koncentracji, zakłóceń widzenia, wolniejszych reakcji, mikroepizodów snu w czasie aktywnym, co może zakłócać funkcjonowanie a nawet nieść zagrożenia (np. w czasie prowadzenia pojazdu mechanicznego), pogorszenia pamięci, schematycznego myślenia prowadzącego do podejmowania błędnych decyzji oraz zaburzeń emocjonalnych takich jak zakłócone reakcje interpersonalne oraz zwiększony poziom agresji. Na skutek braku snu często dochodzi do niekorzystnych zmian w systemie odpornościowym organizmu, wzrasta ryzyko otyłości, cukrzycy oraz chorób serca. Pogorszenie wydajności organizmu na skutek 20-25 godzin bezsenności jest porównywalne do poziomu 0.10% stężenia alkoholu we krwi. Konsekwencje chronicznego niedoboru snu lub snu płytkiego przez kilka dni, kumulują się i dają podobne efekty jak jednorazowy brak snu przez kilkadziesiąt godzin.

Coraz więcej badań pokazuje również, że sen przerywany i w niewystarczającej ilości może mieć równie poważne i rozległe skutki (po części podobne jak u dorosłych) w przypadku małych dzieci: negatywny wpływ na ich rozwój poznawczy (np. uczenie się, konsolidację pamięci), regulacja nastrojów (np. chroniczna drażliwość, słaba regulacja emocji), uwaga i zachowanie (np. agresja, hiperaktywność, słaba kontrola impulsów) jak również zdrowie (metabolizm i odporność organizmu, przypadkowe zranienia) i ogólną jakość życia.